W imię Prawdy! C. D. 579

24 września 2024 roku

W tym dniu ważne były dla mnie poniższe treści z liturgii słowa i liturgii godzin:

,,Serce króla w ręku Pana jak płynąca woda,
On zwraca je, dokąd [sam] chce.
Każdego droga zdaje mu się prawa,
lecz Pan osądza1 serca.
Postępowanie uczciwe i prawe
milsze Panu niż krwawa ofiara.
Dumne oczy i serce nadęte,
[ta] pochodnia występnych jest grzechem.
Zamiary pracowitego [przynoszą] zysk,
a wszystkich śpieszących się – biedę.
Gromadzenie skarbów językiem kłamliwym,
to wiatr ścigany – szukanie śmierci.
Przemoc występnych porwie ich samych,
bo nie chcą strzec prawości.
Kręta droga zbrodniarza,
niewinny działa z prawością.
Lepsze mieszkanie w kącie dachu
niż żona swarliwa i dom obszerny.
Dusza grzesznika pożąda zła,
w jego oczach bliźni nie znajduje łaski.
Gdy karzą szydercę, mądrzeje prostaczek,
gdy uczą mądrego, on wiedzę zdobywa.
Sprawiedliwy [Bóg] myśli o domu zbrodniarza,
w nieszczęście wtrąca nieprawych.
Kto uszy zatyka na krzyk ubogiego,
sam będzie wołał bez skutku.” Prz 21, 1-13

,,Błogosławieni, których droga nieskalana,
którzy postępują zgodnie z Prawem Pańskim.
Pozwól mi zrozumieć drogę Twych przykazań,
abym rozważał Twoje cuda.
Wybrałem drogę prawdy,
pragnąc Twych wyroków.
Ucz mnie, bym przestrzegał Twego Prawa
i zachowywał je całym sercem.
Prowadź mnie ścieżką Twoich przykazań,
bo radość mi przynoszą.
A Prawa Twego zawsze strzec będę,
po wieki wieków”. Ps 19

,,Błogosławieni ci, którzy słuchają słowa Bożego
i zachowują je wiernie”. Por. Łk 11, 28

,,Potem przybyli do Jezusa matka i bracia jego, lecz nie mogli dojść do niego z powodu wielkiej ciżby. Powiedziano mu więc: ,,Matka twoja i bracia twoi stoją przed domem i chcą się z tobą widzieć.” Ale on im odrzekł: ,,Matką moją i braćmi moimi są ci, którzy słuchają słowa Bożego i wprowadzają je w czyn.” Łk 8, 19-21

,,O Najświętszy w Trójcy Boże,
Ty stwarzając, ład wprowadzasz:
Dzień przeznaczasz na wysiłek,
A spoczynkiem darzysz w nocy.
Wysławiamy Ciebie rano,
O zachodzie, dniem i nocą,
Racz zachować nas na zawsze
W Twojej świętej obecności.
Oto dziś, pokorni słudzy,
Oddajemy Tobie chwałę
I prosimy, byś te modły
Złączył z głosem chórów nieba.
Cześć niech będzie Tobie, Ojcze,
I Synowi z Duchem Świętym,
Tobie, Boże niepojęty,
Który rządzisz całym światem. Amen”.

W imię Prawdy! C. D. 578

23 września 2024 roku

W tym dniu ważne były dla mnie poniższe treści z liturgii słowa:

,,Nie odmawiaj dobra uprawnionemu, gdy masz możliwość działania. Nie mów bliźniemu: «Idź i wróć, dam jutro», gdy możesz dać zaraz.
Nie spiskuj przeciw bliźniemu, jeśli mieszka obok ciebie beztrosko. Nie sprzeczaj się z nikim niesłusznie, jeśli ci zła nie wyrządził. Nie zazdrość gwałtownikowi, nie skłaniaj się ku jego drogom.
Bo Pan się brzydzi przewrotnym, a z wiernymi obcuje przyjaźnie. Przekleństwo Pana na domu bezbożnych, On błogosławi mieszkanie prawych. On się naśmiewa z szyderców, a pokornym udziela swej łaski. Mądrzy dostąpią chwały, udziałem głupich jest hańba”. Prz 3, 27-35

Do powyższego fragmentu Pisma świętego ważny był dla mnie komentarz z ks. Wujka:

,,W.31. Nie zajrzyj.
Nie naśladuj.
W.32. Obrzydłością Panu.
Brzydzi się i odwraca się Pan.
-Naśmiewca.
W hebr. przewrotny. Złym, zbrodniczym, niesprawiedliwym jest, który się z innych naśmiewa, i zdradza bracią swoję.
-Z prostymi.
Z dobrymi, sprawiedliwymi, szczerymi.
-Rozmowa jego.
Poufale z nimi postępuje, i jakby przyjaciołom udziela swoich tajemnic.
W.33. Ubóstwo od Pana.
Dopuszczone bywa.
-Będą błogosławione.
Błogosławieństwem, tj. wszelkiego rodzaju dobrami się napełniają.
W.34. Naśmieje się z naśmiewców.
Ułowi zdrajców we własnej ich chytrości i zasadzki ich zniweczy.
-Cichym.
Pokornym.
W.35. Sławę osięgną.
Sławnymi i chwalebnymi będą i w tem i w przyszedłem życiu.
-Głupich wywyższenie zelżywość.
Bogactwa i dostojeństwa, z których się głupi pysznią, i wynoszą w tem życiu, wieczną im hańbę zgotują. Możnaby i tak tę myśl oddać: że wywyższenie głupca hańbę mu rodzi, gdyż na wyższym szczeblu dostojeństwa, jawniejszemi się stają jego występki i wady. Pagnin tłumaczy tak: ,,głupi wywyższa to co jest obrzydliwem”; głupcy bowiem przewrotnie o rzeczach sądzą.”

,,Kto będzie przebywał w Twym przybytku, Panie,
kto zamieszka na Twej górze świętej?
Ten, kto postępuje nienagannie, działa sprawiedliwie
i mówi prawdę w swym sercu.
Kto swym językiem oszczerstw nie głosi,
kto nie czyni bliźniemu nic złego
i nie ubliża swoim sąsiadom,
ale szanuje tego, który oddaje cześć Bogu.
Kto dotrzyma przysięgi niekorzystnej dla siebie,
kto nie daje swych pieniędzy na lichwę
i nie da się przekupić przeciw niewinnemu.
Kto tak postępuje, nigdy się nie zachwieje”. Ps 15

,,Nikt nie zapala światła i nie przykrywa go garnkiem ani nie stawia go pod łożem; przeciwnie, stawia je na świeczniku, żeby ci c wchodzą, widzieli światło. Nie ma bowiem nic ukrytego, co by nie miało być ujawnione; nie ma nic tajnego, co by nie miało być poznane i nie wyszło na jaw. Baczcie przeto, jak słuchacie. Bo kto ma, temu będzie dane. A kto nie ma, temu nawet to co sądzi, że posiada, będzie odebrane.” Łk 8, 16-18

W imię Prawdy! C. D. 577

22 września 2024 roku

W tym dniu ważne były dla mnie poniższe treści z liturgii słowa:

,,Bezbożni mówili:
«Zróbmy zasadzkę na sprawiedliwego, bo nam niewygodny: sprzeciwia się naszemu działaniu, zarzuca nam przekraczanie Prawa, wypomina nam przekraczanie naszych zasad karności.
Zobaczmy, czy prawdziwe są jego słowa, wybadajmy, co będzie przy jego zgonie. Bo jeśli sprawiedliwy jest synem Bożym, Bóg ujmie się za nim i wyrwie go z rąk przeciwników.
Dotknijmy go obelgą i katuszą, by poznać jego łagodność i doświadczyć jego cierpliwości. Zasądźmy go na śmierć haniebną, bo – jak mówił – będzie ocalony»”. Mdr 2, 12. 17-20

,,Wybaw mnie, Boże, w imię Twoje,
mocą swoją broń mojej sprawy.
Boże, słuchaj mojej modlitwy,
nakłoń ucha na słowo ust moich.
Bo powstają przeciw mnie pyszni,
gwałtownicy czyhają na moje życie.
Nie mają oni Boga
przed swymi oczyma.
Oto mi Bóg dopomaga,
Pan podtrzymuje me życie.
Będę Ci chętnie składać ofiarę
i sławić Twe imię, bo jest dobre”. Ps 54

,,Najmilsi:
Gdzie zazdrość i żądza sporu, tam też bezład i wszelki występek. Mądrość zaś zstępująca z góry jest przede wszystkim czysta, dalej – skłonna do zgody, ustępliwa, posłuszna, pełna miłosierdzia i dobrych owoców, wolna od względów ludzkich i obłudy. Owoc zaś sprawiedliwości sieją w pokoju ci, którzy zaprowadzają pokój.
Skąd się biorą wojny i skąd kłótnie między wami? Nie skądinąd, tylko z waszych żądz, które walczą w członkach waszych. Pożądacie, a nie macie, żywicie morderczą zazdrość, a nie możecie osiągnąć. Prowadzicie walki i kłótnie, a nic nie posiadacie, gdyż się nie modlicie. Modlicie się, a nie otrzymujecie, bo się źle modlicie, starając się jedynie o zaspokojenie swych żądz”. Jk 3, 16 – 4, 3

,,Wyszedłszy stamtąd szli przez Galileę. A on nie chciał by o tym wiedziano. Pouczał bowiem swych uczniów mówiąc im: ,,Syn Człowieczy będzie wydany w ręce ludzi, a ci go zabiją. Lecz w trzy dni po swej śmierci zmartwychwstanie.” Nie rozumieli, co mówił, lecz nie śmieli go pytać.
Przybyli do Kafarnaum. Znalazłszy się w domu pytał ich: ,,O czym to rozprawialiście w drodze?” A oni milczeli; bo w drodze spierali się między sobą o to, który z nich największy. Usiadłszy wiec przywołał Dwunastu i rzekł im: ,,Jeżeli kto chce być pierwszym, niechaj się stanie ostatnim wśród wszystkich i sługą wszystkich.” Potem wziął małe dziecko, postawił je wśród nich i wziąwszy je w ramiona rzekł do nich: ,,Kto by przyjął takie dziecko w imieniu moim, mnie przyjmuje, a kto mnie przyjmuje, nie przyjmuje mnie, lecz tego, który mnie posłał.” Mk 9, 30-37

W tym dniu przeczytałem ciekawe cytaty:

,,Jeżeli świat jest przeciw Prawdzie, ja jestem przeciw światu.” – św. Atanazy

,,Nie lękam się tego, co mogą mi zrobić ludzie, kiedy mówię prawdę. Boję się tylko tego, co zrobiłby mi Bóg, gdybym skłamał.” – św. Jan Bosko.

,,Najgorszym rodzajem heretyka jest ten, który nauczając w większości prawdziwą doktrynę katolicką, dodaje do niej jedno słowo herezji niczym kroplę trucizny do szklanki wody.” – św. Leon XIII

,,Równa tolerancja wszystkich religii jest tym samym, co ateizm.” – św. Leon XIII

,,To jest fakt i dobrze ustalone, że żadna inna zbrodnia nie obraża tak poważnie Boga, powodując jego najgorszy gniew, taki jak zbrodnia herezji.” – św. Pius X

,,Należy być cierpliwym, gdy chodzi o osobiste krzywdy, natomiast obojętność na krzywdy wymierzone przeciw Bogu byłaby zbyt bezbożna.” – św. Jan Chryzostom

,,Gdy tu walczymy za naszą wiarę, patrzy na nas Bóg, patrzy Chrystus, patrzą aniołowie! Jakaż chluba, jakie szczęście wobec takich widzów walczyć i zwyciężać!” – św. Cyprian z Kartaginy

,,Każdy powinien unikać zażyłości (…) z tymi, którzy ukrywają się pod maską powszechnej tolerancji, szacunku dla wszystkich religii i pragnienia pogodzenia maksym Ewangelii z maksymami rewolucji. Ci ludzie dążą do pojednania Chrystusa i Beliala.” – św. Leon XIII

W imię Prawdy! C. D. 576

21 września 2024 roku – ciąg dalszy

W tym dniu ważne były dla mnie poniższe treści z liturgii słowa:

,,Odchodząc stamtąd ujrzał Jezus człowieka siedzącego przy cle, imieniem Mateusz. Rzekł do niego: ,,Pójdź za mną!” A on wstał i poszedł za nim.
Gdy potem Jezus siedział w domu jego przy stole, nadeszli liczni celnicy i grzesznicy i zasiedli do stołu razem z Jezusem i uczniami Jego. Widząc to faryzeusze mówili do uczniów jego: ,,Dlaczego wasz Mistrz jada wspólnie z celnikami i grzesznikami?” Jezus usłyszał to i odrzekł: ,,Nie trzeba lekarza zdrowym, lecz chorym. Idźcie i nauczcie się, co znaczy: Miłosierdzia chcę, a nie ofiary. Nie przyszedłem wzywać sprawiedliwych, lecz grzeszników.” Mt 9, 9-13

Do powyższego fragmentu Pisma świętego ważny był dla mnie komentarz z ks. Wujka:

,,W.9. Poszedł za nim.
Nie dziw się zaraz poszedł słysząc o tylu cudach, wspomogło także wewnętrzne skuteczne natchnienie, i łaska powołania.
W.10. W domu.
Tegoż samego Mateusza.
-Celników i grzeszników.
Celniki Żydowie mieli za bezecne, i za jawno grzeszne: przeto iż przeciw wolnościom, i zakonowi ich, myta i podatki gwoli poganom, z wielką ich ciężkością wyciągali.
W.11. Widząc Faryzeuszowie.
Którzy się tam znajdowali jako widzowie, nie zaś jako współbiesiadnicy; nie chcieli się bowiem mieszać z celnikami i grzesznikami.
W.12. Nie trzeba zdrowym lekarza.
Dlatego z nimi przestaję, żeby ich dusze uzdrowić z niedowiarstwa i grzechów.
W.13. Miłosierdzia chcę, a nie ofiary.
Słowa te są wzięte z Ozeasza 6, 6.
Toć słowa prorockie, które naonczas mówim, kiedy z Boskiego rozkazania czyniono ofiary. Któremi słowy nie odrzucać Bóg żadnych ceremonii ani ofiar Chrześcijańskich, które sobie ofiarować każe w nowym testamencie. Ani też zgoła ofiar żydowskich: które naonczas powinni byli ofiarować. Ale tu tylko daje znać, iż mu się ofiara bez miłosierdzia i miłości, a zwłaszcza w grzechu śmiertelnym uczyniona, mniej podoba. Albo iż woli miłosierdzie, a niźli ofiary.
-Bom nie przyszedł wzywać sprawiedliwych.
Którzy się uważają za sprawiedliwych i niepotrzebujących lekarza, jakimi byli pyszni Faryzeuszowie. Albo sens jest, iż nie przyszedł wzywać sprawiedliwych do pokuty, gdyż jej nie potrzebują. Przeto u św. Łukasza mówi się: ,,Nie przyszedł wzywać sprawiedliwych ale grzesznych ku pokucie.” Albo zdanie jest: nie przyszedłem wzywać sprawiedliwych, gdyż nikt nie jest sprawiedliwym sam przez się, tak iżby nie potrzebował mojego przyjścia: ,,Albowiem wszyscy zgrzeszyli, i nie dostawa im chwały Bożej Rz 3, 23”

W imię Prawdy! C. D. 575

21 września 2024 roku

W tym dniu ważne były dla mnie poniższe treści z liturgii słowa:

,,A zatem upominam was, ja, który dźwigam kajdany dla sprawy Pana, abyście wiedli życie godne powołania, do którego wezwani zostaliście, z wszelką pokorą, cichością i cierpliwością. Znoście jeden drugiego w miłości. Starajcie się zachować jedność ducha przez więzy pokoju. Jest tylko jedno ciało i jeden duch, tak jak powołanie wasze przyniosło wam jedną jedyną nadzieję. Jest tylko jeden Pan, jedna wiara, jeden chrzest. Jest tylko jeden Bóg Ojciec wszystkich, który jest ponad wszystkich i działa we wszystkich, i jest we wszystkich.
Każdy z nas otrzymał łaskę w tej mierze, w jakiej mu Chrystus udzielił. Dlatego powiedziane jest:
,,Wstąpił na wysokości, powiódł za sobą jeńców i rozdał dary ludziom.”
Cóż innego oznacza ,,wstąpił” niż to, że wpierw zstąpił na niskości ziemskie? A ten, który zstąpił, to ten sam, który wstąpił ponad wszystkie niebiosa, by wszechświat napełnić.
On to ustanowił jednych apostołami, drugich prorokami, innych ewangelistami, pasterzami i nauczycielami. Zadaniem ich jest zaprawiać ,,świętych” do wykonania urzędu posługiwania, aby budowali ciało Chrystusowe – dopóki nie dojdziemy wszyscy do jedności w wierze i do doskonałego poznania Synów Syna Bożego; póki nie rozwiniemy się w męża dojrzałego; aż nie dojdziemy do wieku, mogącego objąć pełność Chrystusową. Wówczas nie będziemy już małymi dziećmi, które unosi fala tam i sam, a wiatr błędnej nauki przerzuca na wszystkie strony, tak że stają się igraszką oszukańczej gry fałszerzy lub ofiarą chytrości, którą przebiegle stosują błędne doktryny. A raczej kierując się szczerą miłością, wrośniemy całkowicie w tego, który jest głową: w Chrystusa. Z niego bierze wszystko ciało swe scalenie i powiązanie, dzięki poszczególnym członkom, które wypełniają swe zadanie, stosownie do sprawności danej każdemu z osobna. Tak to dokonuje się wzrost ciała, które wznosi się w miłości.” Ef 4, 1-16

Do powyższego fragmentu Pisma świętego ważny był dla mnie komentarz z ks. Wujka:

,,W.1. Proszę was.
Jakby rzekł: Ponieważ Bóg obdarzył was tak wielkimi dobrodziejstwy.
-Ja więzień w Panu.
Ja Paweł, który zostaję w więzieniu dla Chrystusa i jego Ewangelii.
-Abyście chodzili godnie powołaniu, któremescie powołani.
Abyście obyczajami i postępkami odpowiadali waszemu powołaniu, to jest, aby wasze postępowanie było święte i doskonałe.
W.2. Pokorą.
Z pokornem rozumieniem o sobie.
-Z cierpliwością.
Cnota, przez którą człowiek jest łagodnym i nie łatwym do gniewu.
-Znosząc jeden drugiego.
Przykre i złe obyczaje bliźnich swoich.
W.3. W związce pokoju.
To jest, łącząc pokojem jakby jakiem ogniwem dusze wasze.
W.4. Jedno ciało i jeden duch.
Dopełnić należy: bądźcie, abyście wyglądali jako jeden człowiek, przez jedność ducha i woli.
-W jednej nadziei.
Do jednej i tej samej nadziei zbawienia wiecznego.
W.5. Jeden Pan.
Jezus Chrystus. Wiele razem zbiera pobudek do pokoju i miłości; jakby rzekł: wszelkiej usilności dokładać nam należy, żeby zachować jedność ducha, tak liczne i tak święte wiążą nas z sobą węzły.
-Jedna wiara.
Której się trzymamy.
U samych katolików jest ta jedna nieodmienna wiara: lecz u heretyków co głowa to rozum, co minister to też insza wiara.
-Jeden chrzest.
Przez który jesteśmy odrodzeni i staliśmy się chrześcijanami.
W.6. Jeden Bóg.
Którego czcimy.
-Nade wszystkie.
Przez panowanie.
-Po wszystkim.
Przez opatrzność.
-We wszystkich.
Przez usprawiedliwienie.
W.7. Lecz każdemu z nas.
Każdemu dana jest łaska, nie jedna i równa, ale rozmaita i różna, jednemu większa, drugiemu mniejsza, dana, powiadam, nie wedle zasług i miary naszych zasług, ale wedle miary niezasłużonego daru Chrystusowego, któremu się podobało udzielić jednemu taką, drugiemu inną miarę tej łaski.
W.8. Dla tego mówi.
Dla oznaczenia tego niezasłużonego daru Chrystusowego, powiada Dawid Ps 67, 19.
-Wstąpiwszy na wysokość, wiódł więzienie pojmane.
Chrystus wstępując do nieba uprowadził z sobą i podniósł do nieba łupy piekielne, to jest, dusze sprawiedliwych, które wprzódy zostawały w więzach piekielnych.
-Dał dary ludziom.
Dary Ducha Świętego, które wylał na Apostołów i chrześcijan w dzień Zielonych Świątek.
W.9. A to że wstąpił.
Chrystus się wyniósł nad wszystkie niebiosa, gdyż się najgłębiej upokorzył i zstąpił do najniższych części ziemi, to jest do piekieł.
W.10. Aby napełnić wszystko.
Swoją potęgą, wielkością, zwycięstwem i triumfem; aby cały rodzaj ludzki obdarzył darami niebieskiemi, i wypełnił to wszystko, co o nim było napisano przez proroków, żeby we własnej osobie odiwedził wszystkie części swojego królestwa.
W.11. Dał niektóre Apostoły.
Chciał żeby niektórzy byli w kościele Apostołami.
-Pasterze.
Biskupami.
W.12. Ku wykonaniu świętych.
Dla wyćwiczenia wiernych w doskonałej i zupełnej świętości.
-Ku robocie posługowania.
To jest aby każdy apostoł, prorok, pasterz, nauczyciel, całkowicie i jak najlepiej wykonywał powierzony sobie urząd posługiwania.
-Ku budowaniu ciała Chrystusowego.
To jest kościoła, aby on, jakby budowa duchowna, nieznacznie się wznosił i przybywał w liczbę i cnoty, aż się nareszcie dokończy, i całkowicie się przyozdobi. To zaś budowanie i uzupełnienie przedłużać się będzie aż do końca świata.
W.13. Ażebyśmy się wszyscy zeszli.
Aż dopóty nieustawać powinny prace i usiłowania pasterzy, dopóki w rzeczy samej nie osiągną, celu swoich zabiegów, i nie staniemy się wszyscy mężami doskonałymi, i nie przyjdziemy do miary wieku zupełnego i odpowiedniego, nie takiego, który się liczbą lat oblicza, ale który przez jedność w wierze, i coraz to pewniejszą i zupełniejszą znajomość Chrystusa codziennie się staje podeszlejszym, pełniejszym życia i czerstwości.
Albowiem kto się już stał mężem, ten się stalej trzyma swojego zdania, którego dojrzałą rozwagą nabył.
Z tych słów obacz, iż kościół Chrystusów prawdziwy nigdy nie był ani będzie bez Pasterzów, Biskupów i Doktorów aż do skończenia świata. I przetoż sukcesją, to jest porządne potomstwo i następowanie Biskupów i Pasterzy w kościele Chrystusowym mieli Ojcowie oni starzy (a na imię Tertulian, Ireneusz, Optatus, Augustyn święty) za najpewniejszy znak kościoła prawego. Jako z drugiej strony, kędy tej sukcesji nie było, taki kościół za heretycki i odszczepieński mieli. I przetoż tak Tertulian o heretykach mówi: Niech nam pokażą oryginały swych kościołów, tak porządnie od czasów apostolskich aż do nas przez sukcesję postępujące, jako my swe pokazujemy.
-W męża doskonałego.
Dopóki się nie staniemy mężami w wierze, znajomości i miłości Chrystusowej, to jest dojrzałymi, mężnymi, stałymi, i takim sposobem dopóki nie dostąpimy w Chrystusie pełnego i doskonałego wieku duchownego, to jest, doskonałego pojęcia, poznania i miłości Bożej.
-Abyśmy się wszyscy zeszli.
W.14. Abyśmy już nie byli dziećmi.
Abyśmy na wzór dzieci, którym nie dostaje zupełnego i stałego sądu, nie byli chwiejącymi się, to jest, niestałymi.
-I nie byli uniesieni od każdego wiatru nauki.
Ten jest przedniejszy urząd pasterzów i przełożonych kościelnych, aby nas w jedności i stateczności katolickiej wiary zachowali: abyśmy się żadnym wiatrom heretyckich nauk unosić nie dali: które jako wiatr, plewy tylko z bojowiska wywiewają, ale ziarnom nic szkodzić nie mogą, i owszem je od plew oczyszczają.
-Przez złość ludzką.
Bądź filozofów, bądź opowiadających żydowstwo, bądź heretyków, którzy zdradliwie usiłują przyciągnąć do błędów.
-Przez chytrość na oszukanie błędu.
Używając podstępnej chytrości, żeby oszukać i uwieść.
W.15. A czyniąc prawdę w miłości.
Trzymając się prawdy wespół z miłością.
-Żebyśmy rośli.
W wierze, miłości i cnotach.
-W nim.
Za jego, to jest Chrystusową łaską; Chrystus bowiem jako głowa wlewa łaskę i siłę wzrastania we wszystkie członki całego ciała, to jest kościoła.
-We wszystkim.
We wszelki przyrost, to jest we wszelkie dary, łaski, cnoty.
W.16. Z którego.
Głowy Chrystusa.
-Wszystko ciało.
Kościoła.
-Złożone.
Złączone.
-I spojone.
Aby jak członek z członkiem, tak wierny z wiernym, przez jednę i tęż wiarę i ducha był złączonym, i żeby ze wszystkich stało się jedno ciało, to jest kościół.
-Przez wszystkie stawy dodawania.
Przez każdy staw posługujący, to jest przez który się nam udziela duch i łaska głowy naszej Chrystusa. Oznacza Apostoł, iż Chrystus głowa nasza, wlewa w nas ruch, czucie i życie duchowne, przez stawy, to jest, przez wzajemne zjednoczenie się, mocą którego jeden członek, czyli wierny, łączy się z drugim, już przez wzajemne zjednoczenie się dusz, już przez zewnętrzne uczestniczenie w tychże samych sakramentach, modlitwach i innych pomocach zewnętrznych, i zasilających pobożność wiernych.
-Wedle skuteczności.
Skutkiem działającej w nas mocy wewnętrznej. Rozumieć należy moc Chrystusową, który na wzór głowy wpływa na wszystkie członki i je ożywia.
-Podług miary każdego członka.
Stosownie do miary i potrzeby każdego członka, aby każdy członek, to jest wierny, wedle swojej natury, stanu i położenia, odbierał właściwą miarę i wzrost od ożywiającej duszy, to jest, od ducha i łaski Chrystusowej.
-Czyni pomnożenie ciała.
Która to moc łaski Chrystusowej daje wzrost ciału.
-Ku zbudowaniu samego siebie.
Ażeby to ciało, którem jest kościół, samo siebie zbudowało, uzupełniło i udoskonaliło przez miłość.”